درباره تغذیه کودک خود بیشتر بدانیم

تغذیه کودک

کودک تازه متولد شده در سال اول زندگی خود به خصوص در ماه‌های اولیه پس از تولد می‌خورد، می‌خوابد، ادرار و مدفوع می‌کند و دوباره می‌خورد و می‌خوابد و... این چرخه را بارها و بارها در طول روز تکرار می‌کند. همانطور که می‌بینید تنها نیاز یک کودک تازه متولد شده در بدو تولد و تا ۶ ماهگی تنها خوردن و خوابیدن است و اهمیت تغذیه در این سنین بسیار ویژه می‌شود. در روزهای اول پس از تولد معده کودک تنها به اندازه یک گیلاس است و می‌تواند هر بار فقط ۱ تا ۱.۴ قاشق چایخوری مایع، شیر مادر یا شیرخشک را در خود جای دهد که با بزرگتر شدن کودک معده او نیز رشد کرده و حجم غذایی بیشتری را در خود جای می‌دهد.

تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه

کودکان به دلیل فعالیت‌های گسترده مغزی در مدرسه و انواع فعالیت‌های گروهی و ورزشی پرتحرک به انواع مواد غذایی با ارزش تغذیه‌ای بالا نیاز دارند، این بدان معنا است که برای رشد بهتر به مواد معدنی، غلات کامل، پروتئین و کلسیم بیشتری نیاز دارند یک وعده غذای کامل از نظر ارزش غذایی برای کودکان مدرسه‌ای شامل موارد زیر است:

•  ۳ تا ۵ وعده سبزیجات حاوی سبزیجات برگ خام و یا یک تا دو فنجان آب سبزیجات خام یا پخته شده.
•  ۲ تا ۴ وعده انواع میوه‌ها شامل یک تا دو فنجان انواع میوه خرد شده و یا ۳ تا ۴ فنجان آبمیوه پرتقال، سیب، موز یا گلابی.
•  ۶ تا ۱۱ وعده غلات کامل در روز، هر وعده شامل یک تکه نان گندم ۱ تا ۲ فنجان برنج با انواع غلات سبوس‌دار با قند کم.
•  ۲ تا ۳ وعده پروتئین شامل گوشت کم چرب یا بدون چربی مرغ و ماهی پخته شده یا کم روغن.
•  ۱ تا ۲ فنجان لوبیا پخته، تخم مرغ و کره بادام زمینی.
•  ۲ تا ۳ وعده انواع مواد لبنی شامل شیر، ماست کم چرب و پنیر طبیعی( یک وعده).
•  ۶ تا ۸ لیوان آب.
•  انواع چربی‌های سالم مناسب رشد کودک شامل چربی‌های غیر اشباع، روغن‌های گیاهی مانند روغن کانولا، بادام زمینی، روغن زیتون، آووکادو، انواع آجیل، فندق و انواع دانه‌ها مانند دانه کدو، کنجد و اسیدهای چرب.
•  امگا ۳ موجود در انواع ماهی‌ها مانند: ساردین و انواع روغن‌های آفتابگردان، ذرت کانولا، سویا، دانه‌های کتان و گردو.
•  پرهیز از مصرف نوشابه‌های گازدار و انواع مواد غذایی نیمه آماده و فست فودی پر چرب و چاق کننده.
•  پرهیز از مصرف سیب زمینی سرخ کرده رستورانی با درصد چربی و روغن بالا.
•  پرهیز از مصرف مواد غذایی کم ارزش مانند انواع ناگت مرغ آماده، سوسیس و کالباس.
•  استفاده از مرغ و سبزیجات یا ماکارونی به همراه سس گوجه فرنگی به جای یک بشقاب بزرگ پیتزا پر پنیر و انواع اسپاگتی‌های رستورانی.

غذای مناسب برای رشد کودک

غذای مناسب برای رشد کودک باید حاوی موادی باشد که به رشد مغذی و جسمی او کمک کند. کودکان به نسبت افراد بزرگسال، به مراقبت‌های غذایی بیشتری احتیاج دارند. میوه‌ها و سبزیجات خوراکی متنوع، حاوی چندین ماده مغذی و آنتی اکسیدان‌های قوی هستند. گنجاندن این غذاها در رژیم غذایی کودکتان، می‌تواند نیاز روزانه بدن او را برطرف کند.

• شیر
• پنیر
• میوه یا آبمیوه
• تخم مرغ
• اسفناج
• دانه‌های خوراکی
• ماهی
• آووکادو
• سویا
• آب
• مرغ
• گوشت گاو
• شلغم
• هویج

تغذیه کودک شش ماهه

تا قبل از سن ۶ ماهگی کودک غیر از شیر مادر و یا شیر خشک هیچ غذایی نباید بخورد، تنها ۲ ویتامین A+D به همراه شیر مادر نیاز روزانه کودک می‌باشد که از روز ۱۵ بعد از تولد تا پایان یک سالگی این دو قطره طبق دستور پزشک و نیازهای تغذیه کودک از طریق مراکز بهداشتی ارائه می‌شود. ادامه مصرف قطره ویتامین A+D تا پایان ۲ سالگی بنا بر تشخیص پزشک مربوطه خواهد بود. یک کودک که به ۶ ماه تمام می‌رسد می‌تواند به غیر از شیر مادر کم کم با غذاهای نیمه جامد و آسیاب شده آشنا شود و برای اینکار هر مادر شیردهی می‌تواند از ترکیبات آماده حاوی شیر برنج، آرد برنج وحریره بادام به کودک خود بدهد.

تغذیه کودک یک ساله

به عقیده اغلب کارشناسان امور تغذیه، کودک ۱ ساله در بدو ورود به یک سالگی می‌تواند از همان غذای سفره یعنی همان غذایی مصرف کند که سایر اعضای خانواده میل می‌کنند، البته در این میان لازم است ارزش غذایی مواد مصرفی کودک لحاظ شود و هر غذایی به کودک داده نشود اما به طور کلی از حجم شیر مصرفی کودک کاسته شده و بر حجم سایر مواد غذایی افزوده می‌شود. یک کودک ۱ ساله در طول روز نیاز به سه وعده غذای کامل صبحانه، ناهار و شام دارد و در این میان نیز بهتر است دو میان وعده جای داده شود.
از جمله نکاتی که در تغذیه کودک یک ساله لازم است رعایت کنید این است که سعی کنید حالا که غذای سفره را برایش شروع کرده‌اید کودک خود را با طعم انواع غذاهای مختلف آشنا کنید و از هر گروه غذایی متنوع به کودک بدهید تا کم کم میل او را به سمت همه غذاها سوق داده و کودک را تکذیب بار نیاورید. در این صورت است که مواد مغذی موجود در همه مواد غذایی به بدن کودک شما رسیده و کودکتان رشد خوبی خواهد داشت. رژیم غذایی کودک یک ساله شما می‌تواند شامل گروه‌های غذایی زیر باشد:

۱- لبنیات شامل شیر پاستوریزه پرچرب، ماست خامه‌ای و کره.
۲- غلات، نان سبوس‌دار، برنج ترجیحاً قهوه‌ای و ماکارونی.
۳- تخم مرغ و انواع سبزیجات برگ سبز، اسفناج، جعفری و گشنیز به صورت ترکیبی در انواع آش و سوپ جهت تامین ویتامین D مورد نیاز بدن و آهن.
۴- انواع گوشت و لوبیا، مرغ و ماهی جهت رشد مناسب کودک و تامین پروتئین لازم بدن.
۵- انواع میوه آب‌دار از جمله: سیب، پرتقال، گریپ‌فروت، خیار، گلابی.

تغذیه کودک دو تا سه ساله

کودک ۲ ساله شما باید روزانه سه وعده غذای سالم به اضافه ۱ یا ۲ میان وعده دریافت کند. نکته قابل توجه در این بین این است که کودک نباید تا حاضر شدن غذا در ساعت معینی برای دریافت وعده‌های اصلی و میان وعده و یا خوردن غذا به همراه سایر اعضای خانواده صبر کند بنابراین:

•  زمان خوردن غذا را کودک تعیین نماید.
•  مقدار ماده غذایی مورد نیاز را کودک با توجه به نیاز تغذیه بدن خود تعیین کند (به اجبار به کودک حجم زیادی از غذا را نخورانید).
•  در انتخاب مواد غذایی دقت کنید که از همه نوع مواد غذایی سالم با ارزش غذایی بالا استفاده کنید.

در حدود ۲ سالگی کودک باید بتواند خود از قاشق استفاده کند با یک دست یا دو دست از فنجان آب بنوشد و انواع مختلف غذای انگشتی را امتحان کند. اطمینان حاصل کنید که کودک شما در دو سالگی هر روز هر ۴ گروه مواد غذایی اصلی را دریافت کند:

۱- گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ.
۲- لبنیات شامل شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی کم چرب و پرچرب.
۳- انواع میوه‌جات و سبزیجات.
۴- غلات مانند سیب زمینی، برنج و انواع محصولات تهیه شده با آرد.

در حدود ۲ سالگی می‌توان کودک را از سینه جدا کرد و شیشه شیر را کنار گذاشت و طعم و بافت انواع مواد غذایی را به او آشنا کرد. هر کودک نوپا بسته به سن، اندازه و سطح فعالیتش تقریباً به حدود ۱۰۰۰ تا ۱۴۰۰ واحد کالری در روز نیاز دارد که این مواد غذایی مورد نیاز جهت رشد کافی و مناسب بدن در دوران کودکی و بدون کمبود مواد مغذی شامل موارد زیر می‌شود:

•  ۳ تا ۵ اونس، انواع دانه‌ها و غلات آماده، برنج، گندم، عدس، ماش پخته شده، ماکارونی و نان‌های حجیم و سبوس‌دار.
•  ۱ تا یک و نیم فنجان انواع سبزیجات و میوه‌های مختلف نرم، خرد شده وسبزیجات پخته شده مانند اسفناج.
•  ۲ تا ۳ فنجان شیر، ماست یا ۲ اونس پنیر.
•  ۲ تا ۴ اونس گوشت و لوبیای پخته یا یک عدد تخم مرغ و ماهی.
•  مصرف مواد غذایی حاوی آهن، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، پرتقال و توت فرنگی (که حاوی ویتامین c مورد نیاز جهت جذب بیشتر و بهتر آهن هستند).
•  خوردن صبحانه حتی به اندازه یک فنجان شیر و یک عدد موز یا یک تکه نان و پنیری کوچک و عدم حذف وعده صبحانه.
•  استفاده از میان وعده‌های سالمی همچون ماست کم چرب، کره بادام زمینی، کرفس یا کراکر و پنیر.
•  مصرف نان و غلات سبوس‌دار برای دریافت فیبر بیشتر.
•  کاهش نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه و انواع آبمیوه‌های صنعتی.