بروز اسهال و مطالب خواندنی پیرامون آن
اسهال، بیماری بسیار شایعی است که بعضی افراد چندین بار در سال به آن مبتلا میشوند. وقتی دچار اسهال میشوید مدفوع شما شل و آبکی میشود. در بیشتر موارد علت آن ناشناخته است و پس از چند روز خود به خود از بین میرود. اسهال میتواند ناشی از وجود باکتری در بدن باشد و کمبود آب بدن یک اثر جانبی و خطرناک اسهال است.
عوامل ایجاد اسهال
تعدادی از بیماریها و شرایط میتوانند باعث اسهال شوند از جمله:
ویروسها: ویروسهایی که میتوانند باعث اسهال شوند شامل ویروس Norwalk، ویروس سیتومگالو و هپاتیت ویروسی میباشد. روتاویروس دلیل شایع اسهال حاد در کودکان است. ویروس عامل بیماری کرونا 2019 (COVID-19) نیز با علائم گوارشی از جمله حالت تهوع، استفراغ و اسهال همراه است.
باکتریها و انگلها: غذا یا آب آلوده میتواند باکتریها و انگلها را به بدن منتقل کند. گاهی هنگام مسافرت به کشورهای در حال توسعه، اسهال ناشی از باکتری و انگلی اتفاق میافتد که اسهال مسافرتی نامیده میشود. کلستریدیوم دیفیسیل نوع دیگری از باکتری است که میتواند باعث عفونتهای جدی شود، این عفونت باعث اسهال میشود و ممکن است پس از مصرف یک دوره آنتی بیوتیک یا بستری در بیمارستان ایجاد شود.
داروها: بسیاری از داروها مانند آنتی بیوتیکها می توانند باعث اسهال شوند. آنتی بیوتیکها باکتریهای خوب و بد را از بین میبرند و میتوانند تعادل طبیعی باکتریها را در روده مختل کنند. سایر داروهایی که باعث اسهال میشوند، داروهای سرطانی و آنتی اسیدهایی با منیزیم هستند.
عدم تحمل لاکتوز: لاکتوز قندی است که در شیر و سایر محصولات لبنی یافت میشود. افرادی که در هضم لاکتوز مشکل دارند پس از خوردن محصولات لبنی دچار اسهال میشوند.
فروکتوز: فروکتوز قندی است که به طور طبیعی در میوهها و عسل یافت میشود. این ماده بعضا به عنوان شیرین کننده به برخی نوشیدنیها اضافه میشود. این ماده در افرادی که در هضم فروکتوز مشکل دارند، میتواند منجر به اسهال شود.
شیرین کنندههای مصنوعی: سوربیتول و مانیتول - شیرین کنندههای مصنوعی موجود در آدامسها و سایر محصولات - میتوانند در برخی از افراد غیر سالم باعث اسهال شوند.
عمل جراحی: بعضی جراحیها مانند برداشتن شکم یا کیسه صفرا میتوانند باعث اسهال شوند.
سایر اختلالات گوارشی: اسهال مزمن دلایل دیگری نیز دارد مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، بیماری سلیاک، کولیت میکروسکوپی و سندرم روده تحریک پذیر.
درمان برای اسهال
آبرسانی بدن
هیدراتاسیون بدن هنگام اسهال بسیار مهم است. کم آبی در اثر اسهال میتواند برای کودکان خردسال و بزرگسالان کشنده باشد. سعی کنید مصرف مایعات را افزایش دهید زیرا اسهال باعث کاهش مایعات از جمله آب میشود. این امر باعث از دست رفتن الکترولیتهای بدن مانند سدیم و کلرید در بدن میشود. برای درمان اسهال بازیابی مایعات بسیار حیاتی است، در غیر این صورت ممکن است فرد دچار کم آبی شود.
پروبیوتیکها
پروبیوتیکها منابعی از باکتریهای "خوب" هستند که در دستگاه روده برای ایجاد یک محیط روده سالم کار میکنند. آنها اساساً میکروارگانیسمهای زندهای هستند که در برخی غذاها وجود دارند از جمله:
- ماست
- کلم ترش غیر پاستوریزه
- سوپ میسو
- کفیر
- زیتون سبز
- کیمچی
- کمبوجا
- کلم ترش
- خیار شور
- نان خمیر ترش
- تمپه
- ماست
پروبیوتیکها به صورت پودر یا قرص نیز وجود دارند.
داروهای بدون نسخه
با نظارت پزشک در صورت شدید نبودن علائم چندین داروی بدون نسخه میتوانند به درمان اسهال حاد کمک کنند. داروهای رایج بدون نسخه شامل موارد زیر است:
سابسیلسیلات بیسموت (پپتو-بیسمول و کائوپکتات)
لوپرامید (ایمودیم)
گرچه این داروها میتوانند علائم اسهال را تسکین دهند اما علت اصلی را درمان نمیکنند. اگر به اسهال مزمن مبتلا هستید نباید بدون مشورت پزشک از این داروها استفاده کنید. اسهال مزمن اسهالی است که بیش از 14 روز طول میکشد و اغلب دلایل مختلفی دارد.
مصرف غذاهای مفید
خوردن برخی از غذاها میتواند به کاهش علائم اسهال کمک کند، سعی کنید غذاهای کم فیبر "BRAT" مصرف کنید که باعث سفت شدن مدفوع میشود. این غذاها شامل موارد زیر است:
- موز
- برنج (سفید)
- سیب
- نان تست
اجتناب از مصرف برخی غذاها
غذاهای سرخ شده و چرب برای افراد مبتلا به اسهال مناسب نیست. همچنین باید مصرف غذاهای حاوی فیبر بالا مانند سبوس و همچنین میوهها و سبزیجات حاوی فیبر را محدود کنید زیرا میتوانند نفخ شکم را افزایش دهند. غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید عبارتند از:
- الکل
- شیرین کنندههای مصنوعی (موجود در آدامس، نوشابههای رژیمی و جایگزینهای شکر)
- لوبیا
- توت
- کلم بروکلی
- کلم
- گل كلم
- نخود
- قهوه
- ذرت
- بستنی
- سبزیجات برگ سبز
- شیر
- نخود فرنگی
- فلفل
- آلو خشک
- چای
درمانهای خانگی برای رفع اسهال
مهم است که بدن را با آب و الکترولیتهای بدن تامین کنید که شامل سدیم، پتاسیم و کلرید است. با هم زدن نیم قاشق چایخوری نمک و چهار قاشق چایخوری شکر در یک لیتر آب، یک نوشیدنی الکترولیت کامل تهیه کنید. کمی آب پرتقال و آب لیمو تهیه کنید و آن را بنوشید. غذاهایی مثل آب مرغ و آبگوشت مصرف کنید، این غذاهای ویژه یک انتخاب خوب است زیرا بدن شما را با آب و همچنین الکترولیتهای نمک تأمین میکند.
هویج یکی دیگر از منابع تسکین دهنده اسهال است. مقداری هویج را بپزید تا نرم شود سپس آنها را در مخلوط کن با کمی آب بریزید و آن به صورت پوره درآورید. هر ساعت نیم فنجان از آن را بخورید و به راحتی اسهال را در خانه درمان کنید. ماست حاوی پروبیوتیک مصرف کنید، این موارد به ترمیم سطح سالم باکتریهای مفید روده کمک میکنند. موز، برنج و نان تست همه ملایم و آرامش بخش هستند، این مواد حاوی نوعی فیبر محلول هستند که مایعات اضافی روده را خیس کرده و دفع مدفوع را کند میکند (از آب سیب خودداری کنید که میتواند اسهال را بدتر کند).
عوارض اسهال
اسهال میتواند باعث کم آبی بدن شود که در صورت عدم درمان زندگی فرد را تهدید میکند. کم آبی بدن به ویژه در کودکان، افراد مسن و افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف خطرناک است. اسهال همچنین باعث ابتلا به شقاق، بواسیر
از دست دادن سدیم و الکترولیتهای مورد نیاز بدن میشود. موارد کمبود آب بدن در بزرگسالان شامل موارد زیر است:
- تشنگی بیش از حد
- خشکی دهان یا پوست
- ادرار کم
- ضعف یا سرگیجه
- خستگی
- ادرار تیره رنگ
موارد کمبود آب در نوزادان و کودکان خردسال شامل موارد زیر است:
- مرطوب نبودن پوشک در طی سه ساعت یا بیشتر
- خشکی دهان و زبان
- تب بالاتر از 102 فارنهایت (39 درجه سانتیگراد)
- گریه کردن بدون اشک
- خواب آلودگی، عدم پاسخگویی یا تحریک پذیری
- فرورفتگی شکم، چشمها یا گونهها
درمان اسهال عفونی
درمان اسهال عفونی را میتوان به درمان حمایتی و درمان پاتوژن تقسیم کرد.
درمان حمایتی
اصلیترین درمان اسهال عفونی هیدراتاسیون دهانی است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) رهنمودهای روشنی را در رابطه با ترکیب محلولهای موثر برای آبرسانی بدن ارائه کرده است. راه حلهای تجاری بسیاری برای درمان کم آبی در دسترس است اما اگر داروهای تجاری موجود در دسترس نبود میتوان محلولهای خوراکی خانگی را با مخلوط کردن یک قاشق چایخوری 5 میلیلیتر نمک و هشت قاشق چایخوری (40 میلی لیتر) شکر در 1 لیتر آب تهیه کرد.
درمان پاتوژن
ملاحظات زیادی برای استفاده از آنتی بیوتیک وجود دارد. اسهال عفونی مثالی کلاسیک برای سنجش خطرات بیمار نسبت به مزایای درمان است. از آنجا که نتایج کشت مدفوع ممکن است 48 ساعت طول بکشد، پزشک معالج باید قبل از تأیید تشخیص، تصمیم بگیرد که آیا به درمان تجربی نیاز است یا خیر. هنگامی که پزشکان در حال استفاده از درمان تجربی هستند، دسته بندی بیماران در گروههای زیر مفید است: مسافران مبتلا به اسهال بدون خون، مسافران غیر اسهال غیر خون و افراد مبتلا به اسهال خونی. تعدادی از بیماران مبتلا به اسهالهای التهابی بسته به نوع پاتوژن عامل بیماری از درمان با داروهای آنتی میکروبیال سود میبرند.
اسهال و کرونا COVID-19
افراد مبتلا به COVID-19 طیف گستردهای از علائم را گزارش میدهند از خفیف تا شدید. از این میان، شایعترین آنها شامل تب، سرفه، تنگی نفس و خستگی است. با این حال برخی مطالعات نشان میدهد که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری همچنین مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ یا اسهال را تجربه میکنند. بعضی اوقات حتی ممکن است قبل از اینکه علائم شایع COVID-19 مانند تب یا علائم دستگاه تنفسی بروز کند فرد دچار اسهال میشود. برخی از افراد مبتلا به COVID-19 به تنهایی یا با علائم تنفسی دچار علائم گوارشی میشوند. به تازگی محققان دانشگاه استنفورد دریافتند یك سوم بیماران مبتلا به علائم خفیف COVID-19 دارای مشکلات گوارشی و سیستم هضم هستند. یکی دیگر از مطالعات منتشر شده توسط محققان در پکن نشان داده است که از 3 تا 79 درصد افراد مبتلا به COVID-19 علائم گوارشی دارند.