ناگفتههایی در مورد کینوا
کینوا چیست؟
کینوا (Quinoa)، گیاهی است که به واسطه دانههای خوراکیاش مورد توجه قرار گرفتهاست. این دانه اگرچه جزء دستهی غلات نیست اما خواصی برابر یا حتی بیشتر از غلات دارد. کینوا که به خاویار گیاهی نیز مشهور است، در آمریکای جنوبی کشت میشود و قدمت ۵۰۰۰ ساله دارد؛ اما با وجود قدمت چند هزار ساله، این گیاه تنها چند سال است که در سایر نقاط جهان شناخته شده و مصرف میشود.
کینوا ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و جزء غذاهایی محسوب میشود که میتواند تقریبا اکثر مواد مغذی مورد نیاز بدن را تأمین کند. چرا که سرشار از آمینواسیدها، فسفر، منیزیم، فیبر، ویتامین B، پتاسیم، روی، مس و آهن است. علاوه بر اینها مقادیر قابل توجهی پروتئین دارد و از این رو برای گیاهخواران یک منبع پروتئینی بسیار با ارزش محسوب میشود. در ادامه با ما همراه شوید تا با برخی از خواص کینوا برای سلامتی و پوست و مو آشنا شده و درباره انواع کینوا، شرایط نگهداری و طریقه مصرف آن بیشتر بدانیم.
فواید کینوا
۱. مقابله با بیماریهای گوارشی:
مقادیر بالای فیبر در کینوا برای سیستم گوارش بدن مفید است و مصرف آن به میزان کافی باعث جذب بهتر مواد مغذی در روده کوچک میشود به رفع مشکلاتی از جمله یبوست و نفخ معده کمک میکند. یک فنجان کینوای پخته شده حدود یک چهارم نیاز روزانه بدن به فیبر را برطرف میسازد. علاوه بر این منگنز موجود در کینوا نیز سلامت دستگاه گوارش را افزایش میدهد. منگنز در تولید آنزیمهایی که به هضم راحتتر غذا کمک میکنند، نقش بسزایی دارد. یک فنجان کینوای پخته شده بیش از نصف منگنز مورد نیاز بدن را تأمین مینماید.
۲. سلامت قلب:
آلفالینولنیک اسید (ALA) یک فاکتور اساسی در مقابله با بیماریهای قلبی است و خطر ایست قلبی را کم میکند. اضافه کردن کینوا به رژیم غذایی به دلیل اینکه سرشار از ALA است، یک اقدام پیشگیرانه به شمار میرود. علاوه بر این، مصرف یک وعده از کینوا حدود ۱۰ درصد از پتاسیم موردنیاز روزانه بدن را تأمین می-کند. مطالعات نشان میدهند که در افراد با فشار خون بالا، پتاسیم میتواند سبب کاهش فشارخون شود. همچنین پتاسیم تا ۲۴ درصد خطر سکته مغزی را نیز کاهش میدهد.
۳. مؤثر در کاهش وزن:
پروتئین و فیبر سرشار در کینوا به کاهش وزن کمک میکند. استفاده از غذاهای فیبردار باعث میشود هضم کربوهیدراتها در بدن آهسته شود و انرژی آنها مدت زمان بیشتری حفظ گردد؛ در نتیجه شما برای مدت طولانیتری احساس سیری میکنید. همچنین کینوا خیلی زود معده را پر میکند و مانع پرخوری میشود. دانههای کینوا کمچرب بوده و از آنجایی که شاخص گلیسمی پایینی دارند، جایگزین مناسبی برای انواع پاستا، نان و برنج هستند.
۴. خواص ضدالتهابی:
کینوا حاوی مواد مغذی ضدالتهابی بسیاری همچون اسید فنولیک، پلی ساکارید دیواره سلولی، مواد مغذی خانواده ویتامین E مانند گاما توکوفرول بوده و همچنین سرشار از آنتیاکسیدان و ویتامین B است. در حالت کلی التهاب یک واکنش عادی نسبت به درد یا تحریک در قسمتی از بدن محسوب میشود. اما زمانیکه التهاب بیش از حد نرمال باشد کنترل آن سخت میشود؛ به خصوص در افرادی که دچار اختلال خودایمنی هستند. پس یک برنامه غذایی که ترکیبات ضدالتهابی را شامل شود، میتواند به پیشگیری و رفع التهاب کمک کند.
۵. کنترل کلسترول:
کینوا منبعی غنی از فیبر است که میتواند به خوبی سطح کلسترول بدن را کنترل کند. مطالعات نشان داده-اند که فیبرهای محلول در آب، باعث ایجاد ژلی میشوند که به کلسترول اجازه نمیدهند جذب روده شود. در نهایت زمانیکه کلسترول خون کاهش پیدا میکند رگها تمیزتر شده و ریسک بیماریهای قلبی و عروقی نیز کاهش مییابد.
۶.درمان کمخونی:
آهن موجود در کینوا با افزایش تولید گلبول های قرمز به درمان کم خونی و کاهش علائم آن کمک می کند. زیرا ۱ فنجان کینوا پخته حاوی حدود ۳ میلی گرم آهن و این مقدار حدود ۱۵ درصد نیاز روزانه بدن به آهن را تأمین می کند.
۷. ضد پیری:
کینوا دارای مواد معدنی فوقالعادهای است که خواص آنتیاکسیدانی دارند؛ مانند منگنز و مس. همچنین این دانهها باعث فعال شدن آنزیمی میشوند که به بدن در مقابله با رادیکالهای آزاد کمک میکند. عواملی مانند آلودگی هوا، استرس، رژیم غذایی نامناسب و ... باعث ورود رادیکالهای آزاد در بدن و نهایتا پیری سلولها میشوند که مصرف کینوا میتواند مانند سدی در مقابل آنها عمل نماید.
۸. ضد سرطان:
دانههای کینوا حاوی ترکیبات آنتیاکسیدانی زیادی هستند که برای بدن ضروری بوده و با بیماریها مقابله میکنند. همچنین در آن مقادیری پپتید لوناسین وجود دارد که میتواند سلولهای سرطانی را بدون آسیب زدن به سلولهای سالم از بین ببرد.
۹. پیشگیری از دیابت نوع دوم:
به علت وجود مقادیر بالای فیبر و پروتئین، این گیاه شاخص گلیسمی پایینی دارد و قند خون را به سرعت افزایش نمیدهد. همچنین روند هضم غذا را کند میکند. در نتیجه کینوا میتواند یک غذای مفید برای افراد مبتلا به دیابت بوده و نوسان قند خون را کنترل کند.
۱۰. سلامت دوران بارداری:
کینوا حاوی فولات است که به بهبود رشد جنین کمک کرده و خطر ابتلا به نقص لوله عصبی در جنین و زایمان زودرس را کاهش میدهد. فیبر موجود در آن برای بهبود حرکات روده مؤثر است و از یبوست دوران بارداری جلوگیری میکند. همچنین این ماده منیزیم دارد و برای کاهش فشارخون بالا در خانمهای باردار مفید است.
۱۱. فاقد گلوتن:
افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، به گندم و گلوتن موجود در آن حساسیت دارند و در انتخاب مواد غذایی با مشکل مواجه هستند. این افراد از مصرف نان، پاستا، بیسکویت و ... منع شدهاند اما کینوا میتواند جایگزین مناسبی برای آنها واقع شود؛ چرا که فاقد گلوتن است.
۱۲. سلامت استخوانها:
میزان بالای منیزیم، فسفر و منگنز موجود در کینوا به سلامت و تقویت استخوانها کمک میکند و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش میدهد.
۱۳. سلامت پوست و مو:
مقادیر بالای ویتامین B، باعث کاهش ملانین در پوست صورت میشود و لکههای تیره را درمان میکند. همچنین به درمان قرمزی و التهاب ناشی از آکنه و جوش کمک میکند.
کینوا غنی از ویتامین A و ریبوفلاوین است که در درمان جوش و آکنه، چین و چروک و جوانسازی پوست مؤثر هستند. معرفی یک ماسک برای پوست صورت: ۴/۱ فنجان کینوا را با شیر بپزید و پس از سرد شدن با ۳ قاشق چایخوری ماست، ۲ قطره روغن نارگیل و ۲ عدد زرده تخممرغ مخلوط کنید و به صورت بزنید. پس از ۲۰ دقیقه میتوانید آن را با آب سرد بشویید.
کلسیم، آهن و فسفر موجود در کینوا باعث بهبود گردش خون در پوست سر و افزایش رطوبت پوست میشود؛ در نتیجه به درمان شوره سر کمک میکند. پروتئین موجود در آن نیز برای تقویت موها و درمان موخوره مؤثر است.
معرفی یک ماسک برای تقویت موها:
یک لیوان کینوای پخته شده را با چند قطره روغن زیتون ترکیب کنید و برای ۱۵ دقیقه روی پوست و موی سر بگذارید. سپس با آب گرم و یک شامپوی ملایم آن را بشویید.
انواع کینوا:
حدود ۱۲۰ نوع کینوا وجود دارد که از این میان سه نوع آنها رایجتر هستند:
• کینوای سفید
• کینوای قرمز
• کینوای سیاه
تفاوت این سه نوع از نظر ارزش غذایی بسیار ناچیز است؛ اما از نظر طعم، بافت و زمان پخت با هم متفاوت هستند. کینوای سفید بیشتر از بقیه در دسترس است و به دلیل رنگ مایل به زرد به کینوای طلایی نیز شناخته میشود. بافت این نوع از کینوا نسبت به سایرین سبکتر بوده، پخت سریع و آسانی دارد و مشابه برنج سفید است.
کینوای قرمز و سیاه زمان پخت بیشتری نسبت به نوع سفید خود نیاز دارند و کمی شیرینتر هستند. پس از پخت شکل ظاهری خود را حفظ میکنند و معمولا برای تهیه انواع سالاد استفاده میشوند. کینوای سیاه نسبت به دو نوع دیگر دارای عطر و طعم قویتری است.
شیوههای نگهداری و طریقه مصرف:
- اگر کینوا در ظرف در بسته و در محیط خشک و خنک نگهداری شود تا یک سال قابل نگهداری است.
- دقت کنید اگر کینوا رطوبت داشته باشد، جوانه میزد. قبل از ذخیره کردن از خشک بودن کامل آنها مطمئن شوید.
- از کینوای بستهبندی شده استفاده کنید؛ زیرا تمیز و شسته شده است. برای اطمینان خاطر میتوانید قبل از مصرف دوباره آنها را بشویید.
- برگ این گیاه، مانند برگ اسفناج قابل خوردن است و در سوپها و سالادها میتوان از آن استفاده کرد. بهتر است قبل از مصرف آنها را بجوشانید.
- دانههای کینوا هم به صورت آبپز و هم برشته شده مصرف میشوند. بهترین روش برای آب پز کردن این است که بعد از شستن و خیساندن کینوا، به ازای هر یک فنجان کینوا، دو فنجان آب بریزید و به مدت ۲۰ دقیقه بجوشانید.
- برای برشته شدن نیز آنها را داخل تابه به مدت ۵ دقیقه و با حرارت ملایم تفت دهید.
- کینوای پخته شده نباید بیشتر از دو ساعت در دمای محیط نگهداری شود.