زعفران به عنوان یک طعمدهنده پرمصرف و رنگ دهندهای طبیعی شناخته میشود که از گیاهی به همین نام به دست میآید. کلاله، بخش قابل استفاده گیاه زعفران است که به صورت دستچین از گیاه جدا میشود. سپس طی فرآیندی خاص آن را خشک نموده و مورد استفاده قرار میدهند. استفاده از زعفران علاوه بر عطر و طعم و رنگی که به غذاها میدهد، خواص زیادی نیز دارد و برای سلامتی بدن بسیار مفید است. خواص آنتیاکسیدانی زعفران، آن را به گیاهی ضدسرطان تبدیل کرده و مصرف روزانه آن برای همه افراد و در سنین مختلف توصیه شده است.
همچنین سرشار از ویتامینهای A، C، فولات، ریبوفلاوین، ویتامینهای گروه B و مواد معدنیای مانند کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، منگنز، آهن، روی، مس و سلنیوم است. از هر 100 تا 200 هزار گیاه زعفران، حدودا 5 کیلوگرم گل زعفران تازه به دست میآید که وزن آنها پس از خشک شدن به یک کیلوگرم میرسد. به همین دلیل زعفران بسیار گرانبهاست و به طلای سرخ نیز معروف شدهاست. شما میتوانید از زعفران در انواع غذاها، دسرها، چای و نوشیدنیها استفاده کنید.
خواص زعفران
زعفران سرشار از پتاسیم است که یک عنصر مهم در حفظ سلامت قلب محسوب میگردد. پتاسیم سبب گشاد شدن رگها و عروق خونی شده و به همین دلیل فشارخون را کاهش میدهد. همچنین از تصلب شریان و سکته قلبی جلوگیری مینماید. به واسطه مادهای به نام کروسین نیز میتواند سطح کلسترول خون را تنظیم کند. طبق تحقیقات مصرف منظم زعفران یکی از بهترین روشهای پیشگیری و درمان استرس، اضطراب و افسردگی است. علاوه بر این قدرت تمرکز را افزایش میدهد و در جلوگیری از آلزایمر و پارکینسون مؤثر واقع میشود. همچنین به درمان دردهای عصبی و کمخوابی نیز کمک میکند.
زعفران در تنظیم عملکرد سلولهای بینایی اثرگذار است و باعث محافظت از آنها در مقابل آسیبهای وارده میشود. از طرفی موجب احیای سلولهای آسیبدیده نیز شده و از پیشرفت بیماریهای چشمی جلوگیری میکند. در درمان اختلالاتی مانند لکه زرد شبکیه که در سنین بالا رخ میدهد نیز مؤثر است. یکی دیگر از خواص زعفران، تقویت سیستم ایمنی بدن است. همانطور که میدانید گلبولهای سفید اولین خط دفاعی بدن در برابر بیماریها هستند. مقادیر قابل توجه ویتامین C (اسید اسکوربیک) در زعفران روند تولید گلبولهای سفید در خون را افزایش میدهد و از این طریق سیستم دفاعی و ایمنی بدن تقویت میشود. علاوه بر این، ویتامین C برای تولید کلاژن نیز لازم است. کلاژن برای تولید سلول در بدن جهت ترمیم زخم و جراحت، رشد عضله، ترمیم رگهای خونی و تولید بافت، یک ماده ضروری تلقی میشود.
مطالعات انجام شده نشان دادهاست که زعفران یکی از بهترین گیاهان دارویی محسوب میشود که سرشار از آنتیاکسیدانها بوده و به کاهش اثرات و آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد در بدن کمک میکند. این ویژگی خطر ابتلا به سرطان و رشد سلولهای سرطانی را کاهش میدهد. همچنین این ماده ضد تومور است و ریسک ابتلا به تومور را کم مینماید. زعفران، یک ضد اسپاسم طبیعی است و دم کرده آن برای کاهش دردهای شکمی و دردهای قاعدگی موثر است. از دم کرده این گیاه برای تنظیم عادت ماهیانه و کاهش خونریزی در این دوران نیز استفاده میشود. مصرف منظم زعفران میتواند به کاهش درد مفاصل هم کمک کند و خواص ضدالتهابی آن برای کاهش خطر ابتلا به آرتروز مفید است.
کاهش نفخ شکم و رفع مشکلات معده از خواص دیگر زعفران است. خاصیت آرامبخشی و ضدالتهابی طبیعی موجود در زعفران باعث آرام شدن معده و کاهش التهاب میشود که به راحتی یبوست و زخم معده را درمان مینماید. علاوه بر این می تواند به سمزدایی و پاکسازی کبد کمک کند و خطر ابتلا به بیماری کبد چرب و بزرگ شدن کبد را کاهش دهد. یکی از ترکیبات این گیاه شفابخش منگنز است. منگنز با تنظیم قندخون، انسولین و سطح گلوکز در بدن میتواند نقش مهمی در پیشگیری از دیابت نوع 2 داشته باشد و این بیماری را کنترل کند.
زعفران به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدانهایی که دارد به درمان لکههای تیره پوست کمک کرده و باعث روشنتر و سفیدتر شدن رنگ پوست میشود. همچنین به دلیل خواص ضد باکتریایی قوی، برای پیشگیری از آکنه و جوش صورت مفید است. در طب سنتی از زعفران برای درمان اختلالات نعوظ و درمان ناباروری و ناتوانی جنسی در مردان استفاده می-شود. دمنوش زعفران به عنوان یک محرک جنسی شناخته شده که توانایی تولید مثل در آقایان را بهبود میبخشد.
درمان سنگ کلیه، عفونت ادراری، کمخونی، سرماخوردگی، آسم، سرفه، سردرد و همچنین بهبود گردش خون و استحکام استخوان از دیگر مزایای زعفران هستند.
شرایط نگهداری زعفران
اسانس زعفران قابلیت تبخیر دارد. اگر شرایط نگهداری نامناسب باشد و به درستی رعایت نشوند، زعفران عطر، طعم و خواص خود را از دست میدهد و از مرغوبیت آن کاسته میشود. در نتیجه زعفران را باید حتما در ظرف شیشهای و در محیطی خشک و خنک و به دور از رطوبت نگهداری کنید.